Hz. Muhammedin Medinede ilk cuma namazını kıldırması

Hz. Peygamber (a.s.), 12 Rebiülevvel Cuma günü kuşluk vaktinin sonlarında Kûba’dan ayrıldı.[71] Rânûnâ vadisinde Benî Sâlim yurdunda yüz kişilik bir cemaate ilk defa Cuma namazını kıldırdı.[72] Hz. Peygamber’in (a.s.) Evsli Beni Amr b. Avf yurdunda on küsur[73] gün kaldığını bildiren rivâyetlere göre ise Kubâ’daki ikameti esnasında ilk Cuma namazını
kıldırdı.[74] Şam dokuması beyaz elbiseler giyinmiş olan Hz. Peygamber (a.s.)[75] Cuma namazından sonra Benî Sâlim yurdundan Medine’ye doğru yola çıktı. Geçtiği güzergâhtaki Medineli Müslümanlar, onu (a.s.) davet ediyor ve kendi evlerinde misafir etmek istiyorlardı. Ancak o (a.s.), bir tercih yaparak onları gücendirmemek için devesinin çökeceği yere en yakın eve misafir olacağını; bu sebeple devesinin serbest bırakılmasını istedi ve -mescidin yapılacağı yerin tesbitini kastederek- onun görevli olduğunu söyledi. Deve Benî Mâlik b. Neccâr evlerinin önünde bir düzlükte çöktü. Hz. Peygamber (a.s.) bu yeri mescit ve hücrelerden müteşekkil evini inşa etmek için Sehl ve Süheyl adlarında iki yetim kardeşten satın aldı.[76]
Bu alana en yakın ev, Ebû Eyûb el-Ensârî’nin eviydi. Ebû Eyyûb, hemen davranıp Resûlullah’ın (a.s.) beraberinde bulunan eşyaları indirip evine taşıdı.[77] Kabileye mensup diğer insanlar Hz. Peygamber’den (a.s.) kendilerine misafir olmasını istediler, fakat o (a.s.): “İnsanın yeri yüklerinin yanıdır” cevabını verdi.[78] Ortam sakinleştikten sonra Hz. Peygamber (a.s.), Zeyd b. Hârise ve Ebû Râfi, Hz. Ebû Bekir ise oğlu Abdullah -bir rivâyete göre ise Zeyd ve Abdullah b. Uraykıt- vasıtasıyla ailesini Medine’ye getirtmiştir.[79] Bazı rivâyetlere göre ise Hz. Ali, Hz. Peygamber’in ev halkını Medine’ye getirmiştir.[80]

[71] İbn Abdilber, el-İstî’âb, I,29; Semhûdî, I,248,256; İbnü’l-Cevzî, I,396; İbn Kesîr, II,299.
[72] İbn Sa’d, I,236; Belâzürî, Ensâb, I,308,310,311; İbn Hibbân, s.139,141-142; Şâmî, III,331-332.
[73] Abdürrezzâk. V,396; Buhârî, “Menâkıbi’l-Ensâr”, 63/45,147.
[74] Semhûdî, I,256; Şâmî, III,272.
[75] İbn Sa’d, III,173.
[76] Buhârî, “Menâkibi’l-ensâr”, 45; M. Hamidullah, İslâm Peygamberi, II,178.
[77] Vâkıdî, I,2; III,1088; İbn Sa’d, I,228-229,233-237; II,6; İbn Hişâm, II,137-139,240; el-Hafız Şemseddin Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Osman ez-Zehebî (673-748/1274-1347), Târihü’l-İslâm: el-Megâzî, thk. Muhammed Mahmud Hamdan, Beyrut 1985, s. 11-12; İbn Kesîr, II,292,302.
[78] İbn Sa’d, I,237; H. Algül, “Ebû Eyyûb el-Ensârî”, DİA, X,124.
[79] Şâmî, III,276.
[80] İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Ğâbe, IV,105.
Kasım Şulul, Son Peygamber Hz. Muhammed’in (a.s.) Hayatı, 2014, ss.351-352.