Kutbe b. Amirin Tebale Seriyyesi için gönderilmesi

Safer H. 9.[59]

Adnânî Has’am kabilesi, (Mekke ile Yemen arasında, Tâif ’in 200 km. güneydoğusundaki)Tebâle ile Yemen’in yüksek dağlık kesimleri arasında geniş bir bölgede yaşıyordu.[60] Has’amlılar, Câhiliye devrinde Beyt-i Has’am denilen Zülhalesa Tapınağı’na giderlerdi.

Kabileye adını veren Has’am’ın asıl ismi Eftal olup nesebi: Has’am b. Enmâr b. Nizâr b. Ma’d b. Adnân şeklindedir. Eftal, bir ittifak dolayısıyla kurban edilen hayvanın kanını ellerine ve vücuduna sürdüğü için Has’am lakabıyla anılmıştır.Has’am’ın babası Enmâr, kardeşi Mudar b. Nizâr’ın kuyusunu doldurduktan sonra Hicaz’dan Yemen’e kaçmış ve Kahtânî kabileleri arasına karışmıştır. Bundan dolayı bazı kaynaklar, Has’am ile kardeş kabile Becîle’nin şeceresini Enmâr b.Erâş (İrâş) b. Amr b. Gavs b. Nebt b. Mâlik el-Kehlânî şeklinde Kahtânîler’e mensup gösterirler.[61]

Has’amlılar, İslâm’ın fetih günleri sırasında etrafa dağıldı ve İslâm’a karşı lâubali tavırlar sergileyerek taşkınlık ve âsilik yaptı.[62] Bunun üzerine, Safer H. 9’da, Ebû Zeyd Kutbe b. Âmir b. Hadîde el-Ensârî el-Hazrecî es-Selemî’nin komutasında yirmi kişilik bir seriye, Has’amlı bir topluluğun üzerine sevkedildi. Hz. Peygamber (a.s.), Kutbe b. Amir’e ve askerlerine gündüz gizlenip gece yol almalarını, yemeklerini yürürken yemelerini, baskın yapacakları zaman, birliği her taraftan saldıracak biçimde ayırmasını emretti. Has’amlılar’la Bîşe ile Türebe arasındaki su başında konaklarken karşılaşan seriyyeciler, geceyi bekleyip topluluk uykuya daldıktan sonra âni bir baskın yaptılar. İki taraf arasında meydana gelen şiddetli çarpışmalar neticesinde birçok kişi yaralandı. Kutbe b. Âmir ve arkadaşları,kendileriyle çarpışan erkeklerden öldürebildiklerini öldürdüler, kadınları esir aldılar ve ele geçirdikleri deve ve davarları Medine’ye doğru sürüp çarpışma yerinden ayrıldılar. Derlenip toparlanan Has’amlılar, seriyyecileri takibe çıktılarsa da araya giren sel onlara mani oldu.[63]

Cerîr b. Abdillah el-Becelî’nin Yemen’deki Zülhalesa putunu ve mabedini Ramazan H. 10’da tahrip ettikten sonra Has’am heyeti Medine’ye gelerek İslâmiyet’i kabul etmiştir. [64]

Kasım Şulul,Son Peygamber Hz. Muhammed’in (a.s.) Hayatı,2014,s.784

[59] Vâkıdî, II,755; III,981; İbn Sa’d, II,162; III,579; Belâzürî, Ensâb, I,488.
[60] H. Algül, “Has’am”, DİA, XVI,281.

[61] İbn Abdilber, el-İstî’âb, I,232-233; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Ğâbe, I,409; M. Fayda, “Becîle”, DİA, V,287.
[62] M. Asım Köksal, İslâm Tarihi, XVI,77.
[63] Vâkıdî, II,753,754-755; III,981; İbn Sa’d, II,162; III,579; Belâzürî, Ensâb, I,488; Zürkânî (1996 n.), IV,40-41.
[64] Bkz. hicrî 10. yılın olaylarından: “Cerîr b. Abdillah’ın Zülhalesa Putunu Tahrip Etmesi”.